ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Çin ile rekabetin ve gerilimin zirvesindeyken Pekin’de bulunuyor.
İki günlük resmi bir ziyaret için bu sabah Çin başkentine gelen Blinken, bugün mevkidaşı China Gang ve Çin’in en kıdemli diplomatı olan Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Ofisi Direktörü ile görüşecek. , Van Yi. Blinken’in yarın Eyalet Lideri Xi Jinping ile görüşmesi bekleniyor.
Blinken, ABD Lideri Joe Biden’ın 2021’in başlarında göreve başlamasından bu yana Pekin’i ziyaret eden en üst düzey yetkili ve 5 yıl sonra Çin’i ziyaret eden ilk ABD Dışişleri Bakanı. En son Donald Trump dönemi Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Pekin’i ziyaret etmişti.
Blinken’in ziyaretine Kasım 2022’de Endonezya’nın Bali Adası’nda düzenlenen G20 Zirvesi’nde Biden ve Xi’nin görüşmesi sırasında karar verildi ancak ABD Bakanı’nın şubat ayında yapmayı planladığı ziyaret, Çin’in yüksek irtifa balonunun yüksek irtifa balon Amerikan havaalanına varacak. Ardından gelen kriz nedeniyle iptal edildi.
ABD ve Çin arasında daha uygun bağlantı kanalları kurulmasının önemine işaret eden Blinken, yola çıkmadan önce yaptığı açıklamada, “Çin ile rekabetin önlenebilir yanlış anlaşılmalar nedeniyle çatışmaya dönüşmemesini istiyoruz. iletişim kurabilirsek, yanlış anlamaları ve iletişim hatalarını o kadar kolay önleyebiliriz.” dedi.
ABD’li bakan, Çin ile ABD arasındaki ekonomik ve stratejik rekabetin arttığı, mevcut sorunların ve gerilimlerin çözümsüz kaldığı ve karşılıklı güvensizliğin hakim olduğu bir dönemde Pekin’i ziyaret ediyor.
Tayvan sorunundan Güney Denizi’ndeki egemenlik anlaşmazlıkları ve askeri gerilimlere, ekonomik ve stratejik rekabetten ABD’nin Çin’e uyguladığı teknoloji kısıtlamalarına ve insan hakları meselelerine yönelik eleştirilere kadar iki ülkenin ortasında birçok sorunlu alan bulunuyor.
Blinken’in ziyareti sırasında tarafların sorunlu alanlarda tutumlarını tekrarlamaları beklenirken, herhangi bir alanda yapılacak analizler üzerinde uzlaşmaya varılacağı öngörülmüyor. Ancak ziyaret, balon krizi sonrası kopan diplomatik temasın yeniden tesis edilmesi için son aylarda atılan adımların son halkası olması açısından da değerli.
Balon krizi ve diplomasinin kırılması
ABD Savunma Bakanlığı, 3 Şubat’ta Çin ile bağlantılı olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçtuğunun ve ortasında Montana eyaletindeki bazı hassas askeri tesislerin üzerinden geçtiğinin tespit edildiğini bildirdi. nükleer savaş başlıkları ve uzun menzilli füze depolarıdır.
Çin, balonun ülkesine ait sivil bir hava aracı olduğunu, meteorolojik araştırmalarda kullanıldığını ve kontrol kabiliyeti sınırlı olduğu için yanlışlıkla rüzgarlar tarafından sürüklenerek ABD havaalanına girdiğini iddia etti.
Çin’in açıklaması Washington’u tatmin etmezken, Dışişleri Bakanı Antony Blinken Çin’e planladığı ziyareti iptal etti.
4 Şubat’ta Lider Joe Biden’ın talimatıyla Atlantik Okyanusu üzerinde yükselen balon, ABD karasularında bir savaş uçağı tarafından düşürüldü.
Pekin yönetimi, ABD’yi “sivil İHA’ya zorla müdahale ettiği” için protesto etmişti.
Kriz, savunma ve güvenlik alanında iki ülke arasındaki derin güvensizliği ve kopukluğu ortaya çıkardı. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, krizin ardından Pekin’in Çinli mevkidaşlarıyla görüşme talebinin reddedildiğini belirtirken, ABD ordusunun komutanları da iletişim kanallarını yeniden açma girişimlerinin Çin tarafından reddedildiğinden şikayet ettiler.
İletişimi yeniden kurma adımları
Kriz nedeniyle diplomatik bağlar büyük ölçüde kesilirken, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve Çin’in en kıdemli diplomatı ÇKP Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Ofisi Direktörü Vang Yi, 10-11 Mayıs tarihlerinde Avusturya’nın başkenti Viyana’da bir görüşme gerçekleştirdi. adımlar atmıştı.
Sullivan-Vang görüşmesinin ardından ABD Lideri Biden, yüksek irtifa balon krizinin “aptalca bir olay” olduğunu ve yakın dönemde Pekin ile “buzların erimesini” beklediğini söyledi.
İlerleyen günlerde ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Başkanı William Burns’ün Pekin’e gizli bir ziyarette bulunarak temaslarda bulunduğu iddia edildi.
Çin Ticaret Bakanı Wang Vintao, 25 Mayıs’ta ABD’nin Michigan eyaletinin Detroit kentinde düzenlenen Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Ticaret Bakanları Toplantısına katılarak, Amerikalı mevkidaşı Gina Raimondo ve ABD Ticaret Temsilcisi Katherine Tai ile bir araya geldi. İki ülkenin ortasında yaşanan balon krizinin ardından ilk üst düzey temas kabine düzeyinde gerçekleşti.
Diplomatik cephede, ABD Dışişleri Bakanlığı Doğu Asya ve Pasifik İşleri Müsteşarı Daniel J. Kritenbrink ile Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Çin ve Tayvan İlişkileri Direktörü Sarah Beran’dan oluşan bir heyet, iki ülke arasındaki irtibatı yeniden kurmak için 5 Haziran’da bir araya geldi. iki ülke Pekin’i ziyaret etti ve temaslarda bulundu.
Öte yandan yılbaşından bu yana atanmayan Çin’in Washington Büyükelçiliği’ne Dışişleri Bakan Yardımcısı Xie Fıng’ın 24 Mayıs’ta atanması diplomatik ilişkilerin normalleşmesi yönünde atılmış bir adım olarak değerlendirildi.
Son olarak ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile mevkidaşı China Gang arasında 14 Haziran’da ABD Bakanı’nın talebi üzerine Pekin ziyareti öncesinde bir telefon görüşmesi gerçekleştirildi.
Görüşmede Blinken, ABD-Çin çıkarlarının sorumlu bir şekilde yönetilebilmesi ve yanlış hesap ve çatışmadan kaçınılabilmesi için bağlantı kanallarını açık tutmanın değerine dikkat çekerken, China Gang ABD’nin Çin’in iç işlerine müdahale ederek zarar vermeyi bırakması gerektiğini vurguladı. rekabet adına güvenliği ve temel çıkarları. .
Tayvan Boğazı ve Güney Çin Denizi’nde askeri gerilim
Diplomatik iletişimi yeniden kurmaya yönelik adımlar, balon krizinde iletişimin bozulmasıyla ortaya çıkan askeri gerilimlerin kısa sürede çözülebileceği anlamına gelmiyor.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ile Çin Savunma Bakanı Li Shangfu’nun Haziran ayı başında katıldıkları Asya-Pasifik’teki en önemli güvenlik forumu Shangri-La Diyaloğu’nda yaptıkları konuşmalar rekabeti ve sürtüşmeyi bir kez daha gözler önüne serdi. iki ülkenin bölgesel güvenlik vizyonları arasındaki
ABD’li Bakan Austin’in Singapur’da düzenlenen forumda Çinli mevkidaşı ile yüz yüze görüşme talebi Çin tarafından reddedilirken, forum öncesinde bir Çin savaş uçağının Güney’de ABD Donanmasına ait bir devriye uçağına karşı tehlikeli manevrası Forum sırasında iki ülkenin savaş gemilerinin Tayvan Boğazı’nda Çin Denizi’ne girmesine neden oldu. 2001’deki tehlikeli maça kadar tartışmalara iki ülke arasındaki askeri gerilim hakim oldu.
ABD Hint-Pasifik Komutanlığı (INDO-PACOM), 26 Mayıs’ta Güney Çin Denizi’nde ABD’ye ait bir RC-135 keşif uçağının burnunun önünde ve 26 Mayıs’ta bir Çin J-16 savaş uçağının kuyruğunun önünde manevra yaptı. türbülans içinde kalmasına neden oluyordu.
Olayı “Çin’in saldırgan ve profesyonel olmayan manevralarının” bir örneği olarak yorumlayan Austin, forumda yaptığı konuşmada, “Her ülkenin uluslararası hukukun izin verdiği her yerde hareket edebilmesini, yelken açabilmesini ve uçabilmesini sağlamaya kararlıyız.” söz konusu.
ABD Savunma Bakanı’nın konuşmasından saatler sonra Çin savaş gemisinin Tayvan Boğazı’ndan geçen ABD destroyeri Chung-Hoon’u taciz ettiği, pruvasından yaklaşarak yolunu kapattığı bildirildi.
Çin Savunma Bakanı Li, ertesi gün forumda yaptığı konuşmada, geçişin amacının “seyir özgürlüğü” değil, “seyrüsefer hegemonyası” olduğunu savunarak olaydan ABD tarafını sorumlu tuttu.
Li, “Bütün bu olaylar neden Çin’e yakın bölgelerde oluyor? Neden diğer ülkelerin yakınında olmuyor? Çünkü Çin savaş uçakları ve gemileri diğer ülkelerde seyrüsefer hegemonyası eylemlerine girmiyor.” ifadeleri kullandı.
Ekonomik rekabet ve teknoloji üzerindeki kısıtlamalar
Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki rekabet, son yıllarda Washington’un Çin’e yönelik teknolojik yaptırımları ve ihracat kontrolleri ile tırmanıyor.
Bir önceki ABD Başkanı Donald Trump döneminde iki ülke arasındaki ticaret savaşının başlangıcı olarak görülen tarife artışlarının çoğu halen geçerliliğini koruyor.
Öte yandan, Washington yönetiminin ulusal güvenlik, insan hakları sorunları ve Amerikan teknolojilerinin askeri alanda kullanılmasını engellemek için yatırım veya ihracat denetimleri uyguladığı Çinli şirketlerin sayısı 1000’i geçti.
Geçtiğimiz yıl ABD, Çin’e uyguladığı kontrollerle, özellikle yüksek teknoloji çip ve donanım ihracatında, Pekin’in bu alandaki teknolojik gelişimini engelleme niyetini ortaya koymuştu.
Washington yönetimi, çip sektöründe Tayvan, Japonya ve Güney Kore ile oluşturmaya çalıştığı “Chip Quartet” ittifakı ile bölge ülkelerini Çin’e karşı konumlandırarak çip üretimi ve tedarik zincirlerini kontrol altına almak için önemli adımlar attı.
ABD’nin son dönemde çip üretim ekipmanlarının ihracatına getirdiği kısıtlamalara Japonya ve Hollanda gibi bu alanda kilit üreticilere ev sahipliği yapan ülkelerin de katılması, Washington’ın çabalarında başarılı olduğunu gösterdi.
Kısıtlamalara karşı şimdiye kadar önlem almayan Pekin yönetimi, ABD’li mikroçip üreticisi MicronTechnologies hakkında yürütülen siber güvenlik soruşturmasının ardından 22 Mayıs’ta kritik altyapı projeleri yürüten Çinli şirketlere çip ve entegre devre satışını yasaklamıştı. bu alandaki yasaklayıcı rekabet daha uzun süre devam edecektir. .
Blinken’in ziyareti, gündeminde diplomasi, güvenlik ve ekonomi alanlarındaki uzun bir sorun listesini içerecek. Ancak hiçbirinin kalıcı bir analize yol açacak bir açılıma sahip olması mümkün görünmüyor.
